Sağlıklı Mutfak
Süt ve süt ürünleri
- Hastalık yapıcı mikroorganizmalardan korunmak için iyi kaynatılmış, pastörize/ sterilize edilmiş süt ve ürünleri kullanın.
- Pastörize veya sterilize edilmemiş sütleri, kabardıktan sonra 5 dakika kaynatılıp hemen soğutun.
- Kaynatılmış ve pastörize sütleri cam kavanozda buzdolabında 12 gün, kutusu açılmış sterilize sütleri en fazla 3 gün saklayın.
- Sütlü tatlı yaparken, süt, un ve şeker birlikte pişirildiğinde sütün besin değeri (protein) azalır. Şekeri, sütlü tatlıyı ateşten indirmeye yakın ekleyin.
- Açık satılan peynir, genellikle kaynatılmamış veya pastörize edilmemiş sütten yapılmaktadır. Bu tür peynirler taze olarak tüketildiğinde hastalık etkeni (BRUSELLA) olabilir. Emin olmadığınız peynirleri almayın!
- Çiğ sütten yapılmış peyniri tüketmeyin.
- Yoğurt torbaya konup süzülür ve süzülen suyu atılırsa vitamin kaybı olur. Yoğurt suyunu çorba ve hamur işlerinde kullanarak değerlendirebilirsiniz.
Et, yumurta ve kurubaklagil
- Kıyma ve organ etleri uzun süre saklanmadığından, buzdolabında saklamak koşuluyla 1-2 gün içerisinde tüketin.
- Etler hemen tüketilmeyecekse birer yemeklik miktarlarda, yassı şekilde paketlenmiş olarak normal buzdolabı buzluklarında 1 hafta, derin dondurucularda 3-4 ay süre ile dondurularak saklanabilir.
- Dondurulmuş besinleri, özellikle etleri, buzu çözdürüldükten sonra yeniden dondurmayın.
- Buzluktan çıkan besinlerin çözdürme işlemini oda sıcaklığında, soba/radyatör üzerinde ve altında, hafif ateşte veya güneşli yerlerde yapmayın. Çözülme işlemi, buzdolabının alt raflarında bekletilerek yapılmalıdır.
- Çözülmüş besinleri bekletmeden pişirin.
- Kırık, çatlak ve kirli yumurtaları satın almayın.
- Yumurta buzdolabında saklanmalı, kullanmadan önce mutlaka yıkanmalıdır.
- Çiğ yumurta tüketimi hastalık etkeni olabildiği gibi bazı vitaminlerin kullanımını da engeller.
- Yumurta en fazla 8-10 dakika süreyle haşlanmalıdır.
- Uzun süre haşlanmış yumurtanın sarısı etrafında oluşan yeşil renk, besin değerinin azaldığını gösterir.
- Kurubaklagilleri, pişirilmeden önce pestisit (böcek ilacı) kalıntılarından arındırmak için iyice yıkayın.
- Kurubaklagillerin iyi pişmelerini sağlamak için 8-10 saat ön ıslatma işlemi uygulayın. Islatma suyu dökülebilir.
- Kurubaklagilllerin haşlama sularının dökülmesi besin değerini azaltır.
Taze sebze ve meyveler
- Taze sebzeler önce ayıklanmalı, yıkanmalı, sonra doğranmalı ve yeteri kadar su ile pişirilmelidir.
- Sebzeler doğrandıktan sonra bekletilirse ve haşlama, pişirme suları atılırsa, vitamin ve mineralleri azalır.
- Salatalar önceden hazırlanıp bekletilirse vitaminleri azalır.
- Meyveler kesildikten ya da suyu sıkıldıktan sonra bekletilirse C vitamini değeri azalır.
- Konservelerin suyu dökülürse vitamin değeri azalır.
- Kapakları dışa dönük (bombelenmiş) konserveler sağlık için son derece tehlikelidir. Zehirlenmelere yol açabilir.
Tahıl ürünleri
- Ekmek, çörek, kurabiye yapmak için hamurun mayalandırılması besin değerini artırır.
- Dış kepeği biraz ayrılmış fakat özü ve iç kepeği ayrılmamış undan mayalandırılarak yapılan ekmeğin besleyici değeri beyaz undan yapılan ekmekten daha fazladır.
- Ekmek ince dilimlenip kızartılırsa besin değeri azalır.
- Tarhana güneşte kurutulursa vitamin değeri azalır.
- Makarna, erişte vb. besinlerin haşlama sularının dökülmesi besin değerini azaltır.
Alışveriş yaparken
- Taze meyve ve sebze seçimi yaparken olgunluğa dikkat edin. Hemen tüketeceğiniz meyveleri olgun, daha sonra tüketmeyi planladıklarınızı daha az olgunlaşmış seçebilirsiniz.
- Et alırken yağsız olan veya yağları iyi ayrılmış olanları seçmeye özen göstermeliyiz. Kümes hayvanlarından ise hindi ve tavuk gibi yağsız olanları tercih edin.
- Peynir, süt ve yoğurt gibi süt ürünlerinin mutlaka düşük yağlı olanlarını sepetinize atın. Bu grup besinlerde bulunan görünmeyen yağlar kalp sağlığı için önerilmemektedir.
- Ekmek seçimlerinizi özellikle posa açısından da yüksek olan tam tahıl ve tam buğday olanlardan yana kullanın.
- Ürün satın alırken imal ve son kullanma tarihlerini mutlaka kontrol edin. Son kullanma tarihi geçmiş ürünler: Bozulmuş olabilir. Mikroorganizma üreyebilir. Lezzeti ve fiziksel görünümü değişebilir. Besin değeri kaybolmuş olabilir.